“Mensen beginnen de technologie enigszins te begrijpen en de mogelijke toepassingen te zien, maar de integratie verloopt nog vrij traag’’

Al sinds het begin van zijn loopbaan heeft Lode Sabbe, ergotherapeut bij Universitair Ziekenhuis Gent en toegepast onderzoeker in XR-technologie, nieuwe technologieën toegepast in zijn werk. Zijn werkomgeving leent zich daar natuurlijk bij uitstek voor; het UZ Gent is een van de grootste ziekenhuizen in België en een belangrijk universitair opleidingscentrum voor zowel medische als niet medische disciplines. Het UZG beschikt bovendien over een zeer groot multidisciplinair revalidatieteam met meer dan 125 kinesitherapeuten en een 60-tal ergotherapeuten. Dagelijks behandelt dit team patiënten op zeer acute – dus high en intensive care – en semi-acute afdelingen, waaronder het neurolocomotorische revalidatiecentrum, op geriatrie en op psychiatrie.

Sabbes interesse ligt vooral bij de inzet van robotica en sensor-based en Extended Reality-technologie, oftewel XR. Hij heeft in dat kader in 2019 samen met kinderrevalidatiearts en collega Ruth Van der Looven het ziekenhuisbrede platform Smart Space gelanceerd. Belangrijke onderdelen van dat platform zijn innovatieve XR-technologieën als Virtual Reality (VR) en Augmented Reality (AR). Het platform heeft als doel klinische zorg, praktijkrelevant onderzoek en productontwikkeling met elkaar te verweven. “Als ergotherapeut zoek ik bij het gebruik van technologie altijd naar een functionele invalshoek; niet alleen vanuit de patiënt, maar zeker ook vanuit de therapeut”, aldus Sabbe. 

Trage integratie van technologie

Met het SIOPA Project en XRehab verdiepte Sabbe zich nog verder in de wereld van XR. SIOPA staat voor Smart Immersive Occupational Performance Assessments, en behelst projectmatig wetenschappelijk onderzoek dat wordt uitgevoerd door vier partners van de Hogeschool West-Vlaanderen: Human Interface Technology lab (HITlab), Vakgroep Ergotherapie (ERGO), Vakgroep Multimedia en Communicatie (MCT) en Vakgroep Digitale Kunst en Vermaak (DAE). XRehab is een netwerk dat de integratie van XR-applicaties wil bewerkstelligen door eindgebruikers zoals ziekenhuizen, therapeuten en patiënten en Belgische bedrijven in de gaming- en tech-sector aan elkaar te koppelen. 

“Die kruisbestuiving is belangrijk voor ons zorglandschap. In vergelijking met andere sectoren, zoals het onderwijs en de industrie, is qua ontwikkeling en gebruik van XR in de gezondheidszorg namelijk nog een hoop zendelingswerk te verrichten. Mensen beginnen de technologie enigszins te begrijpen en de mogelijke toepassingen te zien, maar de integratie verloopt nog vrij traag’’, vindt Sabbe. Om de adoptie van XR te versnellen heeft hij het UZG aangemeld bij XR Valley, een project dat het aantal XR-specialisten in de regio wil maximaliseren door lokaal talent te behouden en buitenlands talent aan te trekken. “Wat bij de meeste initiatieven heel belangrijk is, is het samenbrengen van de juiste mensen met de juiste expertise op het juiste moment. Expertises en behoeftes leren kennen en van daaruit een klinisch bruikbare tool ontwikkelen, is een van de mooiste professionele ervaringen die ik heb mogen meemaken. Met alle projecten en platforms waaraan we als UZG-medewerkers en op persoonlijke titel deelnemen, spelen we daar een behoorlijk prominente rol in”, vertelt Sabbe met gepaste trots. 

“Qua ontwikkeling en gebruik van XR in de gezondheidszorg is er nog een hoop zendelingswerk te verrichten”

Veel potentie in VR

Omdat Sabbe als ergotherapeut logischerwijs een meer dan gemiddelde affiniteit heeft met mobiliteit en flexibiliteit, besloot hij zich ook te richten op nieuwe innovatieve ontwikkelingen in dat vakgebied. Zo kwam hij in contact met de oprichters van inMotion VR. Sabbe vertelt: “Vanaf het begin was de klik er. Van meet af aan waren mijn collega’s en ik betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe applicaties en hebben we feedback gegeven over mogelijke verbeteringen aan de hardware en software.” Een van de XR-oplossingen van inMotion VR is Corpus VR, een oplossing die gamification met slimme sensoren combineert en complete oefenomgevingen biedt voor eenvoudige tot complexe klachten binnen de aandachtsgebieden fysio-, ergo- en neurotherapie. 

“Het toekomstperspectief voor dit soort mobiele applicaties is natuurlijk heel groot”, geeft Sabbe aan. “Onder andere omdat de zorg steeds meer gestuurd gaat worden vanuit vraag dan vanuit aanbod; door de toenemende vergrijzing en krimpende overheidsbudgetten kunnen we niet anders dan de zorg slimmer, sneller en beter maken als we alle mensen de zorg willen blijven leveren die ze bedienen. Met VR-oplossingen kunnen behandeltrajecten veel beter op de patiënt aangepast worden, en biedt een platform als Corpus VR bijvoorbeeld nieuwe mogelijkheden voor thuisrevalidatie. Hetgeen zowel de patiënt als de therapeut tijd bespaart en real time data oplevert die direct aangewend kan worden om de behandeling de juiste tweaks te geven.”

De innovatieve filosofie van Corpus VR ligt in lijn met die van Sabbe. “Omdat ik werk In een universitaire setting is het haast een verplichting om innovatieve technieken toe te passen bij behandelingen”, vertelt hij. Net als Sabbe heeft ook Corpus VR een sterke focus op innovatie op basis van onderzoek. Metingen met en data van behandeltrajecten met de Corpus VR-oplossing worden vaak gebruikt voor wetenschappelijke studies. Met als uiteindelijke doel patiënten nog betere behandelingen te bieden. “Ik ben ervan overtuigd dat de inzet van technologie, ondanks de beperktere mankracht, de kwaliteit van de behandeling behoorlijk kan verbeteren. We zien de voorbeelden iedere dag bij ons op de werkvloer”, geeft Sabbe aan.

“De technologie is er, nu nog de nodige aanpassingen op beleidsniveau en de trein is vertrokken.”

Toekomstvisie XR-oplossingen

Over de ontwikkelingen van XR-technologieën in de zorg is Sabbe enigszins terughoudend. Hij ziet weliswaar dat het thema techniek nu structureel verankerd is in onderwijscurricula, waardoor er minder angst heerst bij therapeuten om XR-technologie in de praktijk te gebruiken. Maar voor een verdere uitrol van VR en AR in de zorg moeten beleid en technologie volgens hem beter op elkaar afgestemd worden. Als de technologieën echter eenmaal omarmd zijn, voorziet Sabbe veel voordelen voor zowel de patiënt als de therapeut. En zelfs voor het klimaat en de maatschappij. De efficiëntere en persoonlijke behandeltrajecten, het eenvoudigere sociale contact en de bevordering van therapietrouw zijn evidente voordelen. “Maar nu de toenemende concentratie van specialisaties in de gezondheidszorg de gemiddelde reisafstanden en -tijden voor patiënten langer maakt, zal de mogelijkheid tot thuistherapie die juist weer terugschroeven. Met alle milieuvoordelen van dien.” 

Met grote nieuwsgierigheid bekijkt Sabbe de ontwikkeling van quantum computing en de toepassingen daarvan in de zorg. “Ik voorzie op de korte termijn geen echte nieuwe revolutie op het gebied van AI, maar duidelijk is wel dat het aanbod van nieuwe klinisch bruikbare toepassingen in de zorg zal toenemen de komende jaren.“ Aan iedereen die overweegt XR te gebruiken wil Sabbe nog het volgende meegeven “Laat je niet afschrikken door XR-technologie, maar ga er gewoon mee aan de slag. Zet het op een creatieve manier in om je patiënten maar ook je collega’s de kwalitatief beste mogelijkheden en middelen voor therapie te bieden.”

“Laat je niet afschrikken door XR-technologie, maar ga er gewoon mee aan de slag”